Νύχτα Ιδεών 2021: «Πλησίον»

Πλησίον: στον εαυτό μας, στους δικούς μας, στους άλλους

Το Γαλλικό Ινστιτούτο Ελλάδος σας προσκαλεί στην 8η διοργάνωση της Νύχτας Ιδεών και στην ξεχωριστή βραδιά που θα πραγματοποιηθεί την Πέμπτη 28 Ιανουαρίου 2021 γύρω από τη θεματική «Πλησίον».

Ο πλησίον είναι άραγε πάντα…πιο μακριά; Ακόμη κι αν η οικονομική παγκοσμιοποίηση κατήργησε πολλά σύνορα και η ψηφιακή επανάσταση δημιούργησε αμέτρητες ευκαιρίες συνάντησης και ανταλλαγών, το αίσθημα αλλοτρίωσης ή έστω, μίας ευρείας ανασύνθεσης που εκτείνεται από το άμεσο προσωπικό περιβάλλον – τον έρωτα, το ζευγάρι, την οικογένεια – στο ευρύτερο φιλικό, επαγγελματικό και κοινωνικό περιβάλλον, καθώς και στις σχέσεις μεταξύ Κρατών, δείχνει αναπόφευκτο.

Για πρώτη φορά φέτος, η Νύχτα Ιδεών δίνει βήμα σε μαρτυρίες προερχόμενες από γειτονικές χώρες. Η προσέγγιση αυτή βασίζεται στην παραδοχή ότι, πέρα από τις ιδιαιτερότητες, τις διαφορές ή ακόμη και τις επιμέρους διενέξεις, που χαρακτηρίζουν συχνά τον «εγγύς ξένο», τη μορφή της διαφορετικότητας που αποτελεί τον αδιαπέραστο ορίζοντα των πράξεών μας, διακρίνονται επίσης, κοινοί προβληματισμοί και γόνιμο έδαφος για διάλογο και για την αναζήτηση συγκλίσεων εντός των κοινωνικών συνόλων και μεταξύ αυτών.

Η φετινή διοργάνωση της Νύχτας Ιδεών είναι πρωτόγνωρη. Τη στιγμή που η πλειοψηφία των Κρατών και των ανθρώπων βρίσκεται αντιμέτωπη με τους περιορισμούς του απαγορευτικού ή της απαγόρευσης κυκλοφορίας, μας προσκαλεί να στοχαστούμε πάνω στη φύση των σχέσεών μας με τους συνανθρώπους μας. Παρόλο το άγχος που γεννά η πανδημία, παρόλη την απομόνωση που επιβάλλει, τον φόβο του άλλου που προκαλεί, ίσως αποτελεί ταυτόχρονα μία μοναδική ευκαιρία αποκατάστασης των εύθραυστων, αδελφικών, φιλικών, πολιτικών δεσμών, που πέρα από τον ατομικισμό, τις ιδιαιτερότητες, τους αλυτρωτισμούς, γνωρίζουμε ότι είναι απαραίτητοι για να αντιμετωπίσουμε από κοινού το μέλλον του ανθρώπινου είδους και του πλανήτη μας.

Επιμελήτρια της Νύχτας Ιδεών στην Ελλάδα : Nadia Sartawi, Μορφωτική Ακόλουθος της Γαλλικής Πρεσβείας

Δίνουμε ραντεβού στην ιστοσελίδα μας από τις 18.00′ για να ακούσουμε αυτούς και αυτές που συμβάλλουν στην πρόοδο των ιδεών, και για να μοιραστούμε, καθ’ όλη τη διάρκεια της βραδιάς, προσωπικές μαρτυρίες και καλλιτεχνικά δρώμενα.

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ

18.00 : « Dialogue across the Sea»
Ελλάδα-Τουρκία: Δεκαοχτάχρονοι στην Αθήνα και στην Κωνσταντινούπολη.

Παγκόσμια διαδικτυακή μετάδοση από την πλατφόρμα του Institut français (Παρίσι)

Γενιά Covid: Η νεολαία αντιμέτωπη με περιορισμούς στις επιθυμίες, τις αναπαραστάσεις και τις προοπτικές της. Προκλήσεις και προσδοκίες μίας γενιάς. Το απαγορευτικό και η απαγόρευση κυκλοφορίας ανατρέπουν τις σχέσεις στο κοινωνικό-συναισθηματικό περιβάλλον. Αποδυνάμωση των διαπροσωπικών σχέσεων και των προοπτικών επαγγελματικής αποκατάστασης. Οικογένειες σε κατ’ οίκον περιορισμό αντιμέτωπες με την απομόνωση σε μικρούς χώρους.

Στο γεωπολιτικό και πολιτισμικό πλαίσιο της Ανατολικής Μεσογείου, τα Γαλλικά Ινστιτούτα της Ελλάδας και της Τουρκίας επέλεξαν να προσκαλέσουν σε διάλογο, μέσω ζωντανής τηλεδιάσκεψης (σε απευθείας μετάδοση στο σύνολο του διεθνούς δικτύου Γαλλικών Ινστιτούτων), διάρκειας 45′, νέους και νέες από την Ελλάδα και την Τουρκία, για να μοιραστούν τις προσωπικές τους εμπειρίες από το απαγορευτικό, τις ελπίδες, τις δεσμεύσεις, την αγάπη, τις προσδοκίες και το όραμά τους για τον κόσμο του αύριο. Η συζήτηση αυτή, που θα συντονιστεί από δημοσιογράφο, εντάσσεται στο πλαίσιο του ευρύτερου προγράμματος της Νύχτας Ιδεών και αποτελεί μέρος των διμερών διαλόγων που διεξάγονται σε όλο τον κόσμο.

Με τη συμμετοχή μαθητών της Ελληνογαλλικής σχολής Ευγένιος Ντελακρουά

Τη συζήτηση συντονίζει η Caroline Gillet, παραγωγός της εκπομπής ‘Foule Continentale’ στο France Inter, δημιουργός podcasts, συγγραφέας ενός βιβλίου από τις εκδόσεις ‘Actes Sud’ και σκηνοθέτιδα της ταινίας ‘Les mères intérieures’.

Με τη συμμετοχή της συγγραφέα και φιλοσόφου Brigitte Labbé

19.00 : « 50 Αποχρώσεις των Ελλήνων » του Jul : Επεισόδιο « Sortie de boîte »

19.05: Συνάντηση με τον Bruno PATINO, Πρόεδρο του Διοικητικού Συμβουλίου του Arte

Τη συζήτηση συντονίζει ο Γιώργος Αρχιμανδρίτης, εστιάζοντας στα θέματα του ψηφιακού κόσμου και της επίδρασης των ψηφιακών μέσων στις σχέσεις του ανθρώπου με το περιβάλλον του.

19.45 : « 50 Αποχρώσεις των Ελλήνων » του Jul : Επεισόδιο « Grec-Pride »

19.50 : «Pierre et Gilles : μιλώντας για τον Άνδρα», podcast του Γιώργου Αρχιμανδρίτη με τους διάσημους καλλιτέχνες Pierre et Gilles.

20.00 : Η ηθοποιός Irène JACOB, πρωταγωνίστρια, μεταξύ άλλων, στο « Η διπλή ζωή της Βερόνικα», σε μια συζήτηση με τον Γιώργο Αρχιμανδρίτη. Η ηθοποιός θα διαβάσει αποσπάσματα από το βιβλίο της « Big Bang ».
Με την υποστήριξη της Πρεσβείας της Ελλάδος στη Γαλλία

20.10: Στρογγυλή τράπεζα: Άνδρες, γυναίκες: τόσο κοντά, μα τόσο μακριά!
Άνδρες και γυναίκες, προορισμένοι για την αγάπη, τη φιλία, τη συνύπαρξη στο οικογενειακό, κοινωνικό και επαγγελματικό περιβάλλον. Τόσο κοντά από τη φύση του είδους, αλλά τόσο αποξενωμένοι από ένα πολιτισμικό οικοδόμημα που χάνεται στα βάθη των αιώνων, το οποίο ορίζει την ανωτερότητα του αντρικού φύλου ως θεμέλιο της αστικής, πολιτικής, οικονομικής, κοινωνικής, ηθικής και θρησκευτικής τάξης. Παγίδα ενός παγιωμένου προτύπου που εδραιώνει την κατωτερότητα των γυναικών και εγκλωβίζει τον άνδρα στο πρότυπο του ανδρισμού που χαρακτηρίζεται από τη δύναμη, τον ανταγωνισμό και την ετεροσεξουαλικότητα.

Επιστροφή στην παραγωγή, από πολύ μικρή ηλικία, των στερεοτύπων που αφορούν το φύλο και τους παραδοσιακούς ρόλους των φύλων. Η προτροπή για δύναμη και υψηλές επιδόσεις κατοχυρώνει το κύρος της αρρενωπότητας. Τη στιγμή που το κίνημα #MeToo επανέφερε στο προσκήνιο το ζήτημα της αποπλάνησης, της συγκατάθεσης και της σεξουαλικής βίας, ο άνδρας βρίσκεται αντιμέτωπος με τα προνόμια και τις αντιφάσεις του φύλου του, έχοντας προηγουμένως ηγηθεί του αγώνα για την ελευθερία και τα δικαιώματα, αλλά παραλείποντας αυτά που υπονομεύουν την υπεροχή του.

Με ποιον τρόπο το κίνημα για τη χειραφέτηση της γυναίκας συμβάλλει στην αλλαγή των αναπαραστάσεων, τόσο στο συναισθηματικό τομέα όσο και στην κοινωνική μεταβολή της οικογένειας (διευρυμένη, πυρηνική, μονογονεϊκή, θετή, ομόφυλη); Με ποιον τρόπο ο αγώνας για την ισότητα των δικαιωμάτων και την άρση των έμφυλων στερεοτυπικών αναπαραστάσεων συμβάλλει στην αλλαγή των γονεϊκών προτύπων; Άλλα ανδρικά πρότυπα, συμβατά με τα δικαιώματα των γυναικών, είναι άραγε εφικτά; Μια περαιτέρω σύγκλιση του αρσενικού και του θηλυκού είναι δυνατή;

Συμμετέχουν:
Olivia GAZALE, καθηγήτρια φιλοσοφίας, συν-ιδρύτρια του προγράμματος Mardis de la philo. Συγγραφέας του Le Mythe de la virilité : un piège pour les deux sexes (Robert Laffont, 2017).
Alexandre LACROIX, συγγραφέας, φιλόσοφος, δημοσιογράφος και διευθυντής του περιοδικού “Philosophie magazine”, συγγραφέας του αυτοβιογραφικού μυθιστορήματος La naissance d’un père.
Θεοφανώ ΠΑΠΑΖΗΣΗ, ομότιμη καθηγήτρια Νομικής, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, μέλος της νομοπαρασκευαστικής επιτροπής του συμφώνου συμβίωσης για την Ελλάδα.
Νίκος ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ, καθηγητής Κοινωνιολογίας, Πανεπιστήμιο Αθηνών.

Τη συζήτηση συντονίζει η Muriel Maalouf, πολιτιστική συντάκτης και κριτικός θεάτρου στο Radio France Internationale.

21.25 : « 50 Αποχρώσεις των Ελλήνων » του Jul : « #myth-too »

21.30 : Η Barbara CASSIN, φιλόσοφος, ελληνίστρια, μέλος της Académie Française σε μια συζήτηση με τον Γιώργο Αρχιμανδρίτη.
Με την υποστήριξη της Πρεσβείας της Ελλάδος στη Γαλλία

21.40: Στρογγυλή τράπεζα: #Μένουμε σπίτι !;
Η υγειονομική κρίση μετέβαλε ριζικά, και ενδεχομένως ανεπιστρεπτί, τις κοινωνικές σχέσεις. Παντού, χειρονομίες αλληλεγγύης και αλληλοβοήθειας, αλλά και η συνειδητοποίηση μίας απειλής που στοχεύει στις πιο ευάλωτες ομάδες. Κάπου, γενναίες αποφάσεις για τη στήριξη αυτών που επλήγησαν από την κρίση του κορωνοϊού. Αλλού, εσωστρέφεια, ατομικός, ομαδικός ή εθνικός εγωϊσμός. Η κρίση αυτή θέτει υπό αμφισβήτηση τα μοντέλα παραγωγής και κατανομής του πλούτου, τις παραδοσιακές αντιλήψεις, τις μορφές συνύπαρξης, μέχρι και την ίδια την προσωπική μας συνείδηση.

«Μείνετε σπίτι» ή «Μένουμε σπίτι», η προτροπή αυτή για κατ’οίκον περιορισμό, ορίζει την καθημερινότητά μας σύμφωνα με την πορεία της πανδημίας. Εξ ορισμού, η κοινωνική «αποστασιοποίηση» υψώνει κοινωνικά ακόμη και ψυχολογικά τείχη. Τι θα συνέβαινε αν, με αφορμή την υγειονομική έκτακτη κατάσταση, η αρχή της προφύλαξης μετατρέπονταν σε αρχή της καχυποψίας; Με ποιον τρόπο η κρίση αυτή συμβάλλει στην απαξίωση του δημόσιου λόγου; Ψευδείς ειδήσεις (fake news) και απλουστεύσεις, υπονόμευση της ειδημοσύνης, περιορισμός των συνθηκών διαλόγου στο δημόσιο χώρο… Όταν υγειονομικές συνθήκες και ζητήματα ασφάλειας ανατρέπουν τους κανόνες και τις συμπεριφορές σε θέματα ελευθεριών.

Συμμετέχουν:
Nathalie HEINICH, κοινωνιολόγος, διευθύντρια ερευνών στο Εθνικό Kέντρο Επιστημονικής Έρευνας της Γαλλίας (CNRS). Συγγραφέας του Des valeurs. Une approche sociologique (Gallimard, 2017).
Φωτεινή ΤΣΑΛΙΚΟΓΛΟΥ, καθηγήτρια Ψυχολογίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, συγγραφέας, δοκιμιογράφος.
Βασίλης ΚΑΡΑΠΟΣΤΟΛΗΣ, καθηγητής Φιλοσοφίας της Επικοινωνίας και του Πολιτισμού, Πανεπιστήμιο Αθηνών.

Τη συζήτηση συντονίζει η Agnès Levallois, δημοσιογράφος και σύμβουλος.

22.40 : « 50 Αποχρώσεις των Ελλήνων » του Jul : Make Mythology Grecque again

22.45 : Ο Jul, γελοιογράφος και δημιουργός κόμικς, όπως του Λούκυ Λουκ, μαζί με τον Διευθυντή του Γαλλικού Ινστιτούτου Patrick Comoy, παρουσιάζει σε απευθείας μετάδοση από το Auditorium Theo Angelopoulos τα σχέδιά του, εμπνευσμένα από τις θεματικές της Νύχτας Ιδεών στην Ελλάδα.

22.50 : Η ηθοποιός Irène Jacob διαβάζει αποσπάσματα από το βιβλίο της « Big Bang ».
Με την υποστήριξη της Πρεσβείας της Ελλάδος στη Γαλλία.

Σχετικά με τη Νύχτα Ιδεών
#LaNuitdesIdeés

Η Νύχτα Ιδεών, μία πρωτοβουλία του παγκόσμιου δικτύου Γαλλικών Ινστιτούτων που δημιουργήθηκε με σκοπό να γιορτάσει τη ροή των ιδεών και των γνώσεων μεταξύ των χωρών, αποτελεί ταυτόχρονα πρόσκληση στην ανταλλαγή και ανακάλυψη γνώσεων.

Το πολιτιστικό αυτό γεγονός ενθαρρύνει τις ανταλλαγές σε όλους τους τομείς της γνώσης, με προσιτό και εορταστικό τρόπο, και σε θέματα της σύγχρονης επικαιρότητας που προσεγγίζονται ταυτόχρονα, υπό το πρίσμα της φιλοσοφικής σκέψης, της επιστημονικής γνώσης, των καλλιτεχνικών πρακτικών και των λογοτεχνικών εμπειριών.

Περισσότερες από 200 διοργανώσεις της Νύχτας Ιδεών αναμένονται για το 2021, από τη Φινλανδία και την Νότιο Αφρική μέχρι τα Νησιά Φίτζι και το Περού, με έντονη αλληλουχία μεταξύ χωρών και γεωγραφικών περιοχών που θα συμμετάσχουν στη διερεύνηση του θέματος «Πλησίον».

Η εκδήλωση διοργανώνεται σε συνεργασία με το Institut français Paris